Yapı kimyasalları derz malzemeleri ile yapısal su geçirimsizliği sağlayan malzemeler

Yapının her aşamasında, her elemanın imalatında iyileştirmesi, dayanıklılığın artırılması, hız kazanılması, kullanım ömrünün uzaması gibi amaçlarla kullanılan kimyasallardır. Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı sağlamak, betonun kalitesini artırmak, istenen özelliklerin verilmesini sağlamak ve su geçirimsizliği elde etmek amacıyla kullanılan yapı kimyasalları toz ya da likit (sıvı) halde bulunurlar. Genellikle; beton eleman imalatı sırasında, imalat kolaylığı sağlamasının yanında beton kalitesini artırarak istenilen özelliğin verilmesini sağlar ve betonun su geçirimsizliğini artırmada yardımcı olur. Yapı kimyasalları beton, harç katkıları ve derzlerde dolgu amaçlı olarak uygulanmaktadır. Derz dolgu olarak kullanılan malzemeler de uygulamaya yönelik olarak; dış yüzeye uygulanan, betonun bünyesine uygulanan ve iç yüzeye uygulanan malzemeler olmak üzere üç kısma ayrılır.

Hacim Akustiği

Hacim içindeki sessel olayları kapsayan bu konu, işitsel konfor yönünden yapı kabuğunun biçimlenişi ile her zaman çok önemli değildir. Ancak, yapı kabuğunun iç yüzeyleri tümüyle hacmi sarıyorsa, özellikle sesin yansıması ve yutulması yönünden konu önem taşır. Dolayısıyla iç yüzeylerde kullanılan gereçlerin uygun seçilmesi gerekir. Hacmin işlevine bağlı olarak yansıma süresinin belirlenmesinde bu iç yüzeyler etkilidir. Ayrıca, yansıyan seslerin yeğinliği arttırması olayı, hem hacim akustiği hem de gürültü denetiminde önemli yeri olan bir konudur. Örneğin, yapı kabuğu tamamen ya da büyük oranda cam olan yapıların tek mekan olarak kullanılmasında, açık planlı bürolar ve benzerlerinde olduğu gibi, akustik yönden özellikle yansıma nedeniyle ses düzeyinin artması gibi uygun olmayan durumlarla karşılaşılır. Yine, tek mekan olarak düzenlenen, sinema, tiyatro, konferans salonu gibi hacimlerde ise, işitsel konfor yönünden, çatı ve duvarları kapsayan yapı kabuğunun içinde ikinci bir cidar olarak oluşturulan asma tavanlar ve kaplamalar da kimi zaman ve koşullarda yapı kabuğunun bir parçası gibi düşünülebilir.

Askı ve Kelepçelerde Yapılan Uygulamalar

Tesisat işlerinde borular yalıtım uygulamasına başlanmadan önce askı ve kelepçeler ile duvar veya tavanlara sabitlenmektedir. Boruların montajı sırasında askı ve kelepçelerde önlem alınmaması neticesinde yalıtımın sürekliliğinin bozulması uygulamada karşılaşılan en yaygın sorunlardan birisidir. Kelepçe ve askılarda yalıtım önlemlerinin alınmaması, ısı köprülerinin oluşarak ısı kayıp ve kazançlarının artmasına, soğuk hatlarda yoğuşma oluşarak sistemin zarar görmesine neden olur. Yalıtım önlemleri alınmadan tavan ve duvarlara tespit eden askılar sebebiyle meydana gelen ısı kayıpları, bütün boru boyundan meydana gelen ısı kaybının yaklaşık 10’da 1’i kadardır. Yalıtımın sürekliliğinin korunarak ısı köprülerinin önlenmesi için askı ve kelepçeler de; kullanıma hazır veya yerinde üretilen yalıtım destek elemanları kullanılarak önlem alınmalıdır.

Uygulamanın yapılacağı yüzeyin temizlenmesinin ardından kullanılacak boru, levha veya şilte biçimindeki ısı yalıtım malzemesi uygun uzunlukta kesilir. Eğer destek elemanı boru biçimindeki bir ısı yalıtım malzemesinden elde edilmiş ise destek elemanının boruya geçirilebilmesi için malzeme bir tarafından kesilerek yarık açılır. Destek elemanlarının askı noktasında boruya geçirilir ve yapıştırıcı vasıtasıyla açık olan ek yerleri birleştirilir. Kelepçe veya askılar takılmadan önce bağlantı elemanları ile yalıtımlı boru arasındaki baskıyı azaltacak ve yalıtımın kalınlığının azalması veya zedelenmesini önleyecek bir parça konur. Yalıtım destek elemanının boruya monte edilmesinin ardından kelepçe ve askı elemanları bağlanarak uygulama tamamlanır.

Uygulamanın yapılacağı yüzeyin temizlenmesinin ardından içerdiği yalıtım kalınlığı uygulanacak yalıtım kalınlığına eşit olacak şekilde boru biçimindeki kullanıma hazır destek elemanı seçilir. Destek elemanı ek yerlerinden açılarak askı noktasında boruya geçirilerek yapıştırıcı vasıtasıyla açık olan ek yerleri birleştirilir ve kendinden yapışkanlı bant ile kapatılır. Yalıtım destek elemanının boruya monte edilmesinin ardından kelepçe ve askı elemanları bağlanarak uygulama tamamlanır.

Ara kat Döşemelerde Isı Yalıtımı Uygulamaları

Isıtılan hacim içerisinde yapılan ara kat uygulamalarında döşeme betonu ısı yalıtım malzemesi tarafından korunmadığından soğuktur. Dolayısıyla ısı yalıtım malzemesini geçen su buharının döşeme betonunda yoğuşma ihtimali bulunmaktadır. Bu detaylarda ısı yalıtım malzemesinin su buharı difüzyonuna karşı göstermiş olduğu dirence bağlı olarak sıcak tarafta buhar kesici tabaka kullanılması gereklidir. Buhar kesici aynı zamanda şap ile ısı yalıtım malzemesi arasında ayırıcı katman görevi görür.

Isı yalıtım levhaları; birleşim yerlerinde boşluk kalmayacak şekilde şaşırtmalı olarak döşeme betonunun üzerine yapıştırılmadan (serbest olarak) döşenir. Döşeme ve duvar birleşim yerlerinde ısı yalıtım levhaları şap kalınlığı göz önüne alınarak süpürgelik hizasına kadar devam ettirilir. Isı yalıtım levhalarının üzerine buhar kesici olarak polietilen folyo serilerek şap uygulaması yapılır. Şapın üzerine seramik kaplama yapılmasıyla uygulama tamamlanır. Tüketicinin tercihi doğrultusunda PVC, ahşap parke gibi kaplamaların döşenmesi durumunda şap tabakasının üzerine yapıştırma veya lamalı tespit yapılır. Yerden ısıtma yapılan döşemelerde ise ısı yalıtım malzemesinin üzerine buhar kesici uygulandıktan sonra buhar kesicinin üzerine plastik ayaklar yerleştirilir. Bu plastik ayaklara tesisat boruları oturtularak uygun kalınlıkta şap uygulaması yapılır. Daha sonra istenilen döşeme bitişiyle uygulama tamamlanır.

Isı Yalıtım Levhalarının Dübellenmesi

Dübellemeye başlamadan önce, yapıştırıcının tamamen kuruması beklenmelidir. Bu nedenle dübelleme işlemine yalıtım plakalarının yüzeye yapıştırılmasından en az 24 saat sonra uygulamaya başlanmalıdır. Dübellerin tespiti için duvar ve levha matkapla delinir. Dübeller; aşağıda verilen dübel yerleşimine uygun olacak şekilde yerleştirilir ve çivileri çakılır. Düzgün bir dış cephe yüzeyi elde edebilmek için, dübel kafaları yalıtım levhası yüzeyi ile aynı seviyede olacak şekilde monte edilmelidir. Kullanılacak dübel ve açılacak deliğin derinlik seçimi, uygulanacak duvar özelliklerine uygun olarak yapılmalıdır. Dübel yüzeyde en az 3cm genişlikte bir tutunma yüzeyine sabitlenmeli, gazbeton duvarlara en az 6cm, tuğla duvarlara en az 5cm ve beton duvarlara en az 4cm girmelidir. Delik boyu, dübel boyundan 1 cm büyük olacak şekilde açılmalıdır.

Elastomerik Kauçuk Köpüğü

Elastomerik Kauçuk Köpüğü (FEF): Ekstürüzyon metoduyla, boru veya levha şeklinde üretilen elastomerik kauçuk köpüğü esaslı malzemelerdir Tesisat yalıtımında kullanılmak üzere 40-75kg/m3 yoğunluklarında levha ve boru biçiminde, alüminyum folyo kaplamalı veya kaplamasız olarak üretilirler.

Yangına tepki sınıfı D veya E’dir.
Isıl iletkenlik hesap değeri 0,030-0,040 W/m.K’dir.
Su buharı difüzyon direnç katsayısı μ≥3000 veya μ≥7000’dir.
Kullanım sıcaklığı: -40/105°C’dir.
Güneşin mor ötesi ışınlarına karşı hassastır.

Su buharı yayılması

Su buharı, suyun gaz halidir. Kaynatma (kaynama noktası) ve tabi buharlaşma (her sıcaklıkta) ile meydana gelir ; Gaz haline geçmek için gerekli ısı (600 kcal/kg) çevreden alınır. Havadaki su buharı gözle görülmez ("su buharı bulutları" hava dolaşan su buharı tanecikleridir).

Hava belirli bir miktar su buharı taşıyabilir: Hava ne kadar sıcaksa, içindeki su buharı miktarı da o kadar fazladır. Havada bulunan maksimum su buharı miktarının yüzdesini nisbi hava nemi verir. Hava Sıcaklığı düşerse havadaki buhar miktarı aynı kaldığında nisbi hava nemi artar. 

Eğer hava sıcaklığı daha da düşerse su buharı yoğuşarak su olur. Gül yaprakları üzerinde oluşan "çiğ" böyle meydana gelir. Onun için nisbi hava neminin % 100 ulaştığı sıcaklık noktasına hava su buharı karışımının "yoğuşma noktası" denir. 

Atmosferin hava basıncı 1 at veya 10.000 kg/m2 dir. Bu basıncın bir kısmı su buharı tarafından meydana getirilir, buna su buharı kısmi basıncı veya kısaca buhar kısmı basıncı denir.Su buharının yayılma kararlarının daha acık olması bakımından bu ölçü, havanın ihtiva ettiği su buharı miktarını belirtmek için kullanılır. Buhar kısmi basıncındaki farklar aynı toplam han basıncı içinde farklı su buharı molekülleri bulunmasından ileri gelir. 

Farklı buhar kısmi basınçları, yapı elemanları içine yayılarak ve ya yapı elemanı tabakaları arasında dolaşarak kendilerini dengelemeye calışır. Yapı elemanı tabakaları da kendi yayılma dirençleri ile karşı koyarlar, bu ayni yayılma direncine sahip hava tabakası kalınlığını verir; burada tabaka kalınlığı d ile yayılma direnci faktörü M nin çarpımından yayılma direnci bulunur. Bu yayılmada yapı elamanı içinde buhar kismi basınç akışı meydana gelir. Sıcaklık akışına benzer şekilde, bu akış her tabakaya, tabakaların toplam yayılma direnci içindeki paylarına göre dağılır. Burada kalınlıkları az olduğundan hava sınırı tabakaları dikkate alınmayabilirler.

Yapıda hasarları önlemek için yapı elemanları içinde yoğuşmaya önlemek gerekir.  Gerçek su buharı miktarının sıcaklıktan doğan su buharı miktarından fazla olmaya başladığı zaman yoğuşma meydana gelir.Tek cidarlı yapı elemanlarında yoğuşma yoktur. Sınır tabakası büyük olan yapı elemanlarının iç yüzeyinde yoğuşma olur, çünkü hava sınır tabakası payı büyüktür. Hava sınır tabakası payı ısı geçirme direncinin üzerinde olmamalıdır.

Buhar yalıtan bir tabakanın dış yüzünde yer alırsa, toplam buhar basıncı akışı orada meydana gelir. Bunu önlemek için içten buhar kesici yapılmalıdır.

kaynak : GNYAPI